Το Εθνικό Ίδρυμα “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” αντιμέτωπο με την οικονομική κρίση και το περιορισμένο κρατικό ενδιαφέρον.

Την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2013 και ώρα 12:30 το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” παραχώρησε έκτακτη Συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα στο Μουσείο Μπενάκη (κεντρικό κτίριο), με θέμα “Το Εθνικό Ίδρυμα ‘Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος’: Αντιμέτωπο με την οικονομική κρίση και το περιορισμένο κρατικό ενδιαφέρον”.
Η οικονομική κρίση αλλά και η κρατική αδιαφορία έχουν οδηγήσει το Ίδρυμα, στο 13ο έτος της λειτουργίας και σημαντικής προσφοράς του, σε οριακό σημείο.
“Τα φώτα του ιδρύματος τρεμοσβήνουν”, σημείωσε εκπέμποντας σήμα κινδύνου ο διευθυντής του Νίκος Παπαδάκης στο Μουσείο Μπενάκη, περιστοιχισμένος από προσωπικότητες του πολιτισμού και της επιστήμης, οι οποίοι με μία φωνή ζήτησαν λύση.
Το Ίδρυμα κινδυνεύει με λουκέτο μετά την οριζόντια διακοπή της επιχορήγησής του από το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο στο διάστημα 2008-2010 χρηματοδοτούσε το Ίδρυμα με περίπου 250.000 ευρώ ετησίως –ποσό το οποίο ζητά και σήμερα. Παρά τις περικοπές της διοίκησης, όπως απολύσεις προσωπικού, μείωση αποδοχών των υπαλλήλων, περιορισμό δραστηριοτήτων, κ.α., αδυνατεί να λειτουργήσει και να επιτελέσει το έργο του με τα 60.000 ευρώ που έδωσε για το τρέχον έτος η Βουλή των Ελλήνων, που αποτελεί και Ιδρυτικό του Μέλος.
Ως προς το επιστημονικό του έργο έχει να επιδείξει τη δημιουργία αρχείου και βιβλιοθήκης, την ψηφιοποίηση 60.000 τεκμηρίων, εκδόσεις, συνέδρια, ημερίδες, εκπαιδευτικά προγράμματα. Ως προς το μουσειακό σκέλος: αυτόν τον καιρό ολοκληρώνονται –με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ- οι εργασίες αποκατάστασης της οικίας του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Χαλέπα Χανίων και μετατροπής της σε σύγχρονο μουσείο• αναμένεται να εγκαινιαστεί στις αρχές της άνοιξης 2014 με εκθέματα που για πρώτη φορά θα εκτεθούν στο κοινό, από έπιπλα και αντικείμενα μέχρι σημαντικά έγγραφα, παράσημα του Βενιζέλου αλλά και τη χρυσή πένα με την οποία υπέγραψε τη Συνθήκη των Σεβρών.”Λένε πως το μπόι τελειώνει στον λαιμό και ότι από εκεί και πάνω αρχίζει το ανάστημα”, είπε η χανιώτισσα συγγραφέας Μάρω Δούκα. “Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν από τις συγκλονιστικότερες πολιτικές προσωπικότητες που έβγαλε η Ελλάδα. Γι’ αυτό και δεν θα έπρεπε να είναι εδώ το Ίδρυμα Βενιζέλου ως επαίτης αλλά το ίδιο το κράτος για να μας πει πώς θα το στηρίξει”.
“Μου φαίνεται αδιανόητο να κινδυνεύει το Ίδρυμα Βενιζέλου και μάλιστα στην Κρήτη”, ανέφερε ο καθηγητής ιστορίας Θάνος Βερέμης.
Πέραν της Μάρως Δούκα, που κάλεσε το κράτος αλλά και τους πιο πλούσιους κρητικούς επιχειρηματίες να το συνδράμουν, η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Άγγελος Δεληβορριάς, οι καθηγητές Θάνος Βερέμης, Γιώργος Γραμματικάκης, Κώστας Κωστής, Θεόδωρος Φορτσάκης, η ιστορικός Ελένη Γαρδίκα-Κατσιαδάκη προσπάθησαν με τις ιδέες τους να προτείνουν λύσεις σε ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον.
Η Ελένη Γαρδίκα-Κατσιαδάκη, διευθύντρια ΚΕΙΝΕ Ακαδημίας Αθηνών και επιστημονική σύμβουλος του Ιδρύματος τόνισε το πολύπλευρο επιστημονικό του έργο στους τομείς της έρευνας και της εκπαίδευσης, καθώς και το αξιόλογο εκδοτικό του έργο.
Το Ίδρυμα ψάχνει ένα ποσό περί τα 250.000 ευρώ τον χρόνο για να συνεχίσει να λειτουργεί – “ψιχία”, τα χαρακτήρισε ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Άγγελος Δεληβορριάς – τόσο στο ερευνητικό του σκέλος όσο και στο σκέλος της μουσειακής του λειτουργίας.
“Ο Βενιζέλος είναι μια υπέρβαση”, είπε η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. “Γλύπτες όπως ο Μπουρντέλ και ο Ροντέν τον λάτρευαν. Ήταν προσωπικότητα που επιβλήθηκε στην Ευρώπη. Δεν ξέρω αν η Ελλάδα έδωσε άλλους πολιτικούς άνδρες αυτού του διαμετρήματος”.
Ο καθηγητής ιστορίας Κώστας Κωστής έθιξε το θέμα της αξιολόγησης της δουλειάς που επιτελεί κάθε πολιτιστικό ίδρυμα και με βάση αυτό να κρίνεται η κρατική επιχορήγησή του. “Αντίθετα, χρηματοδοτούνται λ.χ. ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες για να φτιάχνουν γήπεδα, κάτι που δεν ξέρω καν πόσο νόμιμο είναι”. Ο καθηγητής Νομικής Θεόδωρος Φορτσάκης υποστήριξε ότι τα άλλα ιδρύματα πρωθυπουργών υποκρύπτουν πολιτική δράση και είναι πολιτικά στιγματισμένα. Αντίθετα, το Ίδρυμα Βενιζέλος, που δεν το δημιούργησε ο Βενιζέλος αλλά δημιουργήθηκε πολλά χρόνια μετά, δεν ερευνά μόνο για τον Βενιζέλο αλλά με αφορμή αυτόν παράγει σκέψη για το σήμερα και το αύριο.

Ο διευθυντής του Ιδρύματος Νίκος Παπαδάκης δεν παρέλειψε να τονίσει ότι το μόνο που ζητούν είναι η αξιολόγηση. Και ότι άλλες χώρες έχουν επιλέξει κάποιες ιστορικές προσωπικότητές τους και χρηματοδοτούν τα αντίστοιχα ιδρύματα. Η Γαλλία τον Λουδοβίκο ΙΔ’, τον Ντε Γκολ, τον Ναπολέοντα, η Τουρκία τον Ατατούρκ• το Ίδρυμα Ατατούρκ χρηματοδοτείται με 15 εκατ. ευρώ τον χρόνο… “Ακόμη και το 1999, όταν η Τουρκία ήταν στο ΔΝΤ επίσης ξόδεψε ένα τεράστιο ποσό”, ανέφερε ο διευθυντής του Ιδρύματος “Ελ. Βενιζέλος”.
“Μα δεν έχουμε καθόλου ντροπή; Πονάει η καρδιά μου”, είπε οργισμένη η Λίλη Βενιζέλου, σύζυγος του συνονόματου εγγονού του μεγάλου πολιτικού. Κι έφερε παραδείγματα από τη διεθνή εμπειρία (ιδρύματα Τσόρτσιλ, Ντε Γκολ κ.ά.) που χρηματοδοτούνται παγίως από τις κυβερνήσεις. Μόνο για την ανακαίνιση του καταφυγίου που χρησιμοποίησε ο Τσόρτσιλ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο Λονδίνο διατέθηκαν το 2001 7,5 εκατ. στερλίνες. Στη γειτονική Τουρκία ο κρατικός προϋπολογισμός για το Ίδρυμα Ατατούρκ ήταν 15 εκατ. ευρώ το 2012.

Εκατόν είκοσι τρεις προσωπικότητες από το χώρο του πολιτισμού, των γραμμάτων της κοινωνικής και οικονομικής ζωής αλλά και φίλοι του Ιδρύματος ανά την Ελλάδα έχουν υπογράψει κείμενο στήριξης υπέρ της διάσωσης και αξιολόγησης του επιστημονικού έργου του Ιδρύματος.